En büyük vergi: Enflasyon!
Birçoğumuz hayatımız boyunca mevcut para sistemini sorgulamadan kabul ederiz; çünkü başka bir sistem görmedik. Gıda fiyatlarından eğitime kadar birçok alanda fiyatların sürekli arttığını, bunun normal bir durum olduğunu düşünmeye alıştık. Bu artışlar aslında enflasyonun bir sonucudur ve enflasyonun arkasındaki ana neden, merkezi otoritelerin parayı kendi çıkarlarına göre yönetmesidir. Ancak, insanlar uzun süre aynı sisteme alıştığında, yeni bir sistemin daha iyi olabileceğini hayal etmek zorlaşır.
Merkez bankası tarafından kontrol edilen paralar “sağlam para” olarak kabul edilmez, çünkü hükümetler genellikle bütçeden fazla harcama yaparlar. Bu harcamaları karşılamak için para basarlar, bu da eldeki paranın değerini düşürür.
Gelişmiş ülkelerde yaşayanlar için merkeziyetsiz bir para biriminin değeri ilk bakışta anlaşılmayabilir, çünkü bu ülkelerdeki paralar enflasyona karşı daha dayanıklı görünür. Ancak, Bitcoin gibi merkeziyetsiz bir para biriminin değerini anlamak için geleneksel para birimlerinin (örneğin Türk Lirası veya Amerikan Doları) ne kadar güvenilir olduğunu sorgulamak gerekir.
Bitcoin’i değerli kılan nedir? 💎
Dijital çağda ideal bir kripto para biriminin bazı temel özelliklere sahip olması gerekir:
- Merkezi Olmamalı: Yani, bir otorite tarafından yönetilmemeli. Bu sayede, para bir otoritenin isteklerine göre basılamaz ya da manipüle edilemez.
- Sınırlar Üstü Olmalı: Ülke veya bölge sınırlaması olmadan, her yerde kullanılabilmeli.
- Tarafsız Olmalı: Herhangi bir siyasi sisteme veya insan grubuna özel bir ayrıcalık tanımamalı.
Bitcoin, bu özellikleri taşıdığı için geleneksel para sistemlerine çekici bir alternatif olarak görülüyor. Hiçbir kurumun veya hükümetin kontrol edemediği ilk dijital para birimi olan Bitcoin’i herkes satın alabilir, kullanabilir ve kimse kimseye Bitcoin ile ne yapıp ne yapamayacağını söyleyemez.
Ayrıca, Bitcoin’in arzı sınırlıdır; toplamda 21 milyon Bitcoin üretilecektir ve bu sayı asla değişmeyecek. Ne kadar Bitcoin üretileceği ve son Bitcoin’in ne zaman dolaşıma gireceği gibi bilgiler önceden bellidir.
Bu nedenle, politik baskılardan ve aşırı enflasyondan uzak, güvenli bir liman olarak kabul edilir.
Hangi stabil kripto paralar ne kadar güvenli? 🔓
Stabil kripto paralar, genellikle Amerikan dolarına bağlı bir değere sahip olan dijital paralardır. Bu para birimleri, Bitcoin gibi dalgalanan kripto paraların aksine daha sabit kalmaları için tasarlanmıştır. Ancak, son dönemde bu stabil paraların gerçekten dolar karşılıklarının olup olmadığı ve hangi yasalarla denetlendikleri merak konusu.
Örneğin, Tether şirketinin çıkardığı USDT stabil kripto parasının her bir tokeni için 1 Amerikan Doları karşılığı olduğu söylenir. Ancak geçmişte, Tether’in bu paraların yalnızca %74’ünü teminatlandırdığı ortaya çıkmıştı. Bu da insanların stabil kripto paralara güvenini zedeliyor. Ayrıca, Luna-Terra gibi büyük bir stabil kripto paranın çökmesi, hangi projelere güvenebileceğimiz konusunda daha fazla soru işaretine yol açtı.
Blokzincir üzerinde merkezi olmayan, manipüle edilemeyen ve ekonomi kurallarına uygun bir stabil kripto para projesi ortaya çıkabilir mi?
Fiyat oynaklığı nedir? 📈📉
Bitcoin ile bir araba almak istediğinizi düşünün. Bayiye gidip Bitcoin ile ödeme yapmak istediğinizi teklif ettiğinizde, büyük ihtimalle bu teklif kabul edilmeyecektir. Bunun nedeni, Bitcoin’in fiyatındaki aşırı oynaklıktır. Fiyat oynaklığı, kripto paraların yaygın olarak benimsenmesinin önündeki en büyük engellerden biridir.
Bitcoin’in değeri kısa süreler içinde hızla değişebilir. Örneğin, Bitcoin kabul eden bir bayi bulduğunuzu ve ödeme yaptığınızı varsayalım. Ancak, işlemden birkaç saat sonra Bitcoin’in değeri binlerce dolar düşebilir, bu da bayi için büyük bir zarara yol açabilir. Bu oynaklık, işletmeler için ciddi bir risktir.
Peki, neden bayiye stabil bir kripto para teklif etmiyoruz? Örneğin, popüler bir stabil kripto para olan Tether (USDT) kullanmayı düşünelim. Tether, değerini dolara sabitleyerek fiyat dalgalanmalarını azaltmaya çalışır. Ancak, eğer Tether’in değeri yerel para birimine zaten eşitse, bu durumda Tether ile ödeme yapmanın yerel para biriminden farkı nedir?
Bu noktada, Centric projesi devreye giriyor. Centric, işletmeleri stabil kripto para kabul etmeye teşvik ederek fiyat oynaklığı sorununa çözüm sunmayı hedefliyor.
Bir sonraki yazı: Centric Projesi Nedir?
Dipnot:
Burada yazılanlar yatırım tavsiyesi içermemektedir. Sadece rehber olmak amacıyla yazılmıştır. Herkes kendi risk yönetimi ve portföyünden sorumludur.
